Wandel- en fietsroutes

In de Drentse dorpen bestaat een grote interesse voor het maken van ‘Dorpsommetjes’. Van de 470 inzendingen op de prijsvraag ’maak eens een ommetje’ van Landschapsbeheer Nederland kwamen er alleen al 70 uit de provincie Drenthe.

Een ‘Dorpsommetje’ is van oudsher een korte wandeltocht over veelal onverharde paden in de directe omgeving van het dorp. Door schaalvergroting in de landbouw, ruilverkaveling en de aanleg van infrastructurele werken en natuur is het tegenwoordig steeds moeilijker om een wandeling of een ommetje te maken in het gebied rondom het dorp.

In samenwerking met Landschapsbeheer Drenthe werkt de BOKD aan een methodiek die het mogelijk moet maken dat ieder dorp in de toekomst zijn eigen ommetje kan maken.

Doel
Het programma ‘Dorpsommetjes’ beoogt dat alle geïnteresseerde dorpen in Drenthe hun eigen ommetje kunnen ontwikkelen en uitvoeren. Bij de ontwikkeling van de ommetjes staat het dorp en het omliggend landschap centraal. Het doel is om de verbondenheid tussen de bewoners en het landschap te versterken. Om dit te bereiken wordt een methodiek uitgewerkt die door de lokale dorpsorganisaties uitgevoerd kan worden.

Werkwijze
In de afgelopen jaren heeft de BOKD in samenwerking met, en op aanvraag van, Dorpsbelangenorganisaties de ontwikkeling en uitvoering van een aantal ommetjes begeleid. Een eerste stap in de ontwikkeling van een ‘Dorpsommetje’ ligt vaak bij een kleine groep enthousiaste wandelaars, de initiatiefnemers. Samen met leden van de Dorpsbelangenorganisatie worden de eerste ideeën tot een concept wandelroute uitgewerkt.

De eerste schets van de wandelroute vormt de basis voor het verdere uitwerkingsproces tot het definitieve ommetje. Voor het ontwerp van het ommetje zijn de belangrijkste insteken, de kwaliteit van de wandelroute, de samenwerking met de landeigenaren en het opheffen van knelpunten in routestructuur. Bij het maken van de plannen wordt ook rekening gehouden met het te verwachten onderhoud van het ‘Dorpsommetje’.

Het uiteindelijke ‘Dorpsommetje’ wordt beschreven in een handzame folder waarin de routebeschrijving en bijzondere aandachtspunten zijn opgenomen.

Op dit moment wordt het ontwerpen en de ontwikkeling van ‘Dorpsommetjes’ nog intensief begeleid door de BOKD en Landschapsbeheer Drenthe. Met het tot stand komen van de handleiding voor ‘Dorpsommetjes’ is het de bedoeling dat de Dorpsbelangenorganisaties zelf aan de slag kunnen. De BOKD blijft, ook dan, op aanvraag van de Dorpsbelangenorganisaties beschikbaar voor advies en begeleiding.

Tijd en financiering
Het maken van een ‘Dorpsommetje’ neemt zo’n zes maanden in beslag. De benodigde tijd gaat vooral op aan het zoeken naar kwalitatieve wandelroutes en het contact leggen met de landeigenaren.

Een aantal knelpunten in het ‘Dorpsommetje’ kunnen met inrichtingselementen, zoals overstapjes en diervriendelijk hekwerk, opgelost worden. Andere kosten die gemaakt moeten worden hebben te maken met de publiciteit, zoals de folder en informatieborden. Om dit te kunnen bekostigen kan de Dorpsbelangenorganisatie financiering aanvragen bij bijvoorbeeld gemeente, fondsen en/of de provincie Drenthe.

Gerealiseerde projecten
Gees, Anderen, Schipborg

Projecten in samenwerking met Landschapsbeheer Drenthe
Klijndijk, Witteveen en Linde.

Op het gebied van wandelen geniet ons Knapzakproject landelijk bekendheid. Vanaf 1984 tot 2005 zijn 60 wandelroutes in en rondom Drentse dorpen ontwikkeld én in stand gehouden. Groot onderhoud was echter noodzakelijk. Wij zijn trots en bovenal blij dat de routes vernieuwd en behouden worden voor nieuwe generaties wandelaars. Een hele klus, maar samen met stichting Het Drentse Landschap en met de inzet van vele vrijwilligers hebben we in maart 2011 vol trots een geheel nieuwe collectie knapzakroutes aangeboden aan gedeputeerde Rein Munniksma. Naast de vernieuwde knapzakroutes zijn de routes ook via apps verkrijgbaar en zijn er een twee kinderknapzakroutes ontwikkeld. Tevens is in april 2011 de eerste knapzaknieuws(brief) naar belangstellenden gestuurd.

Doel
Het doel van het ’Knapzak’ project is het toegankelijk maken van het Drentse landschap in en rond de kleine dorpen en het ontsluiten van cultuurhistorische informatie. Om dit te bereiken zijn vanaf 1984 tot heden 63 wandelroutes tussen de 8 en 16 kilometer uitgezet. De routes zijn beschreven in 63 boekjes; de ’Knapzakroutes’. Ook zijn er 2 kinderknapzakroutes aan toegevoegd, elk van zo’n 5 kilometer met leuke opdrachten en wetenswaardigheden voor de kinderen en volwassenen.

De vernieuwing
Omdat de knapzakroutes toe waren aan groot onderhoud is in 2006 samen met Het Drentse Landschap begonnen met de vernieuwing van de knapzakroutes. Net als in ’84 wordt uitgegaan van de lokale deskundigheid in de dorpen. De dorpsbewoners hebben veel kennis over hun eigen woonomgeving. Door samenwerking tussen enthousiaste wandelaars, dorpsbewoners, een kundige werkgroep en vele andere vrijwilligers wordt de oorspronkelijke wandelroute beoordeeld en desgewenst verbeterd of aangepast.

Het uiterlijk is volledig anders dan onze eerste serie. De vernieuwde knapzakroutes zijn volledig in kleur, veel rijker geïllustreerd en gemakkelijker in gebruik. De routeboekjes tellen nog steeds 24 pagina’s en worden verkocht in de meeste Touristische Informatiepunten (TIP) in Drenthe en kosten € 5,25 per stuk. Verder zijn de routes te verkrijgen bij de boekhandel, via de site van de knapzakroutes, of bij de hotels en horecagelegenheden langs de routes.

Resultaat
Inmiddels zijn alle knapzakroutes vernieuwd. Tijdens een feestelijke afronding in maart 2011 van het project zijn alle routes in een unieke verzamelbox aangeboden aan gedeputeerde Rein Munniksma. Naast de ‘normale uitgave’ van de knapzakroutes zijn er ook een aantal routes via een knapzakapplicatie op uw mobiele telefoon, de zogeheten apps, verkrijgbaar en zijn er twee kinderknapzakroutes ontwikkeld. Wilt u meer weten over de knapzakroutes, de apps of de kinderknapzakroutes, kijk dan op de knapzakwebsite.