Het thema wonen zit in het DNA van de BOKD. Alweer 50 jaar geleden was het voorgestelde provinciale beleid om geen woningbouw meer toe te staan in kleine dorpen de aanleiding voor de oprichting van de BOKD. In de jaren daarna is de BOKD altijd actief betrokken geweest bij de ontwikkelingen rondom wonen in de Drentse dorpen. Zo is Landschappelijk Bouwen een begrip geworden in Drenthe, er zijn samen met woningbouwcorporaties in de jaren 90 boerderijen omgebouwd tot appartementen voor jongeren, de methode Op Dorpse Schaal is ontwikkeld en van recentere datum het programma Jong en Belegen, anders wonen voor jong en oud.
Wonen in de dorpen blijft een actueel onderwerp. Bij de Dorpsbelevingsonderzoeken komt vrijwel in alle gevallen de behoefte aan betaalbare starterswoningen en levensloopbestendige huisvesting aan de orde. Voor de jongeren en de ouderen zijn vaak geen geschikte woningen beschikbaar in het dorp. Zij zijn vaak genoodzaakt om elders geschikte huisvesting te beginnen.
Dat wonen een belangrijk thema in Drenthe is komt duidelijk naar voren in het artikel over het eerste Burgerberaad. Hier hebben 150 Drenten nagedacht over de toekomst van het wonen voor jong en oud.
Een aantal dorpen hebben de laatste jaren zelf het heft in handen genomen om hun plannen te realiseren, denk onder andere aan de Borgstee in Vledder, de starters- en ouderenwoningen in Eexterveen en de ouderenwoningen in Grolloo.
Dit is ook door de Provincie Drenthe onderkend door nu, met de woonagenda, juist de woningbouw in kleine dorpen te stimuleren door collectieve wooninitiatieven. Zie de artikelen van het Impulsteam Wonen. Een mooie en positieve ontwikkeling na bijna 50 jaar.
Deze kans is met beide handen aangegrepen door de Dorpsbelangenverenigingen. Door de aan Dorpsbelangen verbonden werkgroepen wonen wordt in kaart gebracht waar de mogelijkheden en de behoeften in het dorp liggen, zie de voorbeelden uit Een, Oranjedorp, Geesbrug, Gasselternijveen en Dalen. In deze artikelen komt ook naar voren dat het niet altijd lukt om je doelen te halen.
Wooninitiatieven in de dorpen hebben een grotere kans van slagen als er aan twee basisvoorwaarden voldaan wordt: de beschikbaarheid van een betaalbare bouwlocatie én een groep geïnteresseerden die bij willen dragen aan de realisatie van hun eigen woning.
In een groot aantal dorpen heeft de BOKD Dorpsbelangen en hun werkgroepen hierbij ondersteund, met het uitzetten en verwerken van een woonbehoefte-enquête, het delen van informatie over de mogelijkheden en daar waar nodig samen in gesprek met de betrokken gemeente. Als er zicht is op een bouwlocatie en een groep initiatiefnemers in beeld is, dan wordt het traject overgedragen aan het Impulsteam Wonen.
Vanuit het Impulsteam gaat een procesbegeleider aan de slag met initiatiefnemers om een vereniging voor CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) op te richten. De leden gaan vervolgens aan de slag om hun woonplannen verder te ontwikkelen en te realiseren tegen een voor hun haalbare kostprijs. Dit is uiteindelijk bouwen of eventueel verbouwen (zie het artikel van Mooi Thuis waar verwezen wordt naar de woongemeenschap Het Drents-Friese Wold) voor en door de dorpsbewoners.
Naast het Impulsteam van de Provincie zijn ook andere partijen actief bij de ondersteuning van de CPO’s zoals MooiThuis. Maar ook de RABO die een eigen CPO Desk heeft opgezet, met subsidies en financiële begeleiding.
Veel dorpen hebben reeds de weg gevonden naar het Impulsteam wonen, zie het kaartje bij het artikel van het Impulsteam.
Voor de dorpsbewoners die op zoek zijn naar geschikte huisvesting in het dorp zijn naast het CPO er ook andere partijen actief in de woningbouw, zonder of met beperkt winstoogmerk. Soms een initiatiefgroep in het dorp zelf, zoals in Grolloo en Geesbrug (het wooncollectief). Maar ook organisaties die dorpen kunnen ontzorgen bij de woningbouwplannen zoals de Woonwensfabriek.
De komende periode zullen we jullie vaker over wooninitiatieven informeren, we werken aan een speciale pagina Wonen op onze website.
Assen 27 juni 2024
Luit Hummel