Steeds meer Drentse dorpen werken aan nieuwe vormen van naoberschap: Zorgzame Dorpen! BOKD heeft inmiddels een veertigtal dorpsinitiatieven in beeld. Zorgzame dorpen nemen verantwoordelijkheid voor de mensen in hun omgeving. In deze ‘inclusieve’ dorpen is aandacht voor nieuwe woonvormen, gezondheid, armoede, laaggeletterdheid, eenzaamheid, lief en leed en de samenhang daartussen.
BOKD wil de zichtbaarheid van de zorgzame dorpen vergroten en hun kennis vastleggen in verhalen. In het begin van de coronapandemie bleken deze dorpsinitiatieven rondom zorgen voor elkaar namelijk van grote toegevoegde waarde. Ze konden snel en adequaat hulp en ondersteuning bieden en organiseren. Kijk voor meer info op www.bokd.nl en www.drentsezorginitiatieven.nl.
“Als wij oud zijn, waar kunnen wij dan terecht voor hulp?“
Deze vraag, benoemd in de Dorpsvisie welke in 2017 door Dorpsbelangen Dalen is uitgebracht, stimuleerde Ieneke Bouwers tot het opzetten van een nieuw initiatief: ‘Nei Naoberschap’. Samen met drie andere Dalenaren, waaronder Henk van der Wal, geven zij handen en voeten aan een nieuw soort Naoberschap, met als doel dorpsgenoten te ontzorgen en steun te bieden wanneer zij dat nodig hebben.
Ieneke: “Tijdens de pandemie in 2020 hebben we de basis neergezet. Ik ben zelf ouderenadviseur geweest in de gemeente Coevorden, en ook in Dalen, dus vanuit mijn werk weet ik dat er in bepaalde gebieden mensen buiten de boot vallen. Iedereen is druk, kijkt minder naar elkaar om, ook in dorpen waar de cohesie er wel is. Ik vond het een mooie gedachte om als Dalenaar iets voor Dalenaren te betekenen.
“Ik vond het een mooie gedachte om als Dalenaar iets voor Dalenaren te betekenen”
Een dergelijk initiatief bestaat ook al in andere dorpen, waaronder in Gees, en we hadden daarvan een blauwdruk. Ik heb toen wat mensen gevonden in mijn netwerk, en iedereen was bereid mee te werken. Het bleek een groot succes.
Samen veel kennis en ervaring
We vormen met vier mensen de werkgroep. Niet een te grote groep, want we houden van korte lijntjes. En willen snel besluiten kunnen nemen. We hebben samen veel kennis en ervaring. Zo hebben we de physician assistant van de huisartsenpraktijk in ons midden, heeft Henk ervaring als lid van het bestuur van een ziekenhuis, heeft Albertje een eigen zorgbureau gehad en heb ik ervaring als ouderenadviseur. Uiteindelijk hebben we een aantal mensen benaderd om vrijwilliger te worden. We wilden hen stimuleren om in hun eigen kracht iets te gaan doen, dus zijn we met iedereen gesprekken aangegaan om te vragen wat hen leuk zou lijken. En in iedere buurt van Dalen hebben we ambassadeurs gezocht. In juni 2021 zijn we uiteindelijk echt gestart. We zijn behoorlijk slagvaardig!”
Samenwerking met gemeente en regio
Henk: “In het plan hebben we vooral de pr en publiciteit veel aandacht gegeven. Daarvoor heb je materialen nodig, zoals banners, flyers, inrichting van een website et cetera. De gemeente Coevorden was direct enthousiast en hielp ons. Dorpsbelangen Dalen heeft een belangrijke positie in het dorp, en onder hun paraplu vallen nog een aantal initiatieven die ons ook financieel hebben gesteund. We hadden eerst zo’n € 1000 nodig, en omdat iedereen heel enthousiast was hadden we het snel bij elkaar.
Op de website samendalen.nl hebben we de beschikking over een apart gedeelte. We hebben voor de supermarkt gestaan met een kraam, en een brochure laten maken. Iemand was zo lief om een logo voor ons te ontwerpen. Het liep gewoon heel makkelijk. We hebben geen betaalde krachten.
Verder hebben we uitstekende ondersteuning van ‘De kracht van de Veenkoloniën’, daar hebben we een goede verbinding mee. We nemen ook deel aan een aantal initiatieven van hun kant.”
Henk: “Wat betreft de financiën vallen wij onder een initiatief van de gemeente: ‘Inwoners aan Zet’, totdat we zelfstandig worden. Dat willen we in 2022 bewerkstelligen door een stichting of vereniging op te richten. Het is nu bij de Gemeente Coevorden centraal geregeld, daar gaan de geldstromen naartoe en zij zijn ook juridisch aansprakelijk. Het is het voertuig waardoor wij kunnen functioneren, steeds onder de organisatorische paraplu van Dorpsbelangen Dalen. We willen samenhang behouden, ook voor de uitstraling naar buiten toe.”
In alle buurten vrijwilligers
Henk: “We hebben eerst een stappenplan opgesteld waarin we alles hadden uitgewerkt. In alle buurten hebben we vertegenwoordiging van ons project, die mensen bij problemen stimuleren om ons in te schakelen. En zij helpen ook bij het zoeken naar vrijwilligers. Met z’n allen zijn we met 35 personen. Dat vinden we nog niet genoeg, we willen richting de 60. Er zijn veel hulpvragen, dus hebben we veel vrijwilligers nodig. In het veld horen, zien en uitzetten. Het is wel ingewikkeld om jonge vrijwilligers te vinden. We hebben nu veel mensen vanaf een jaar of zestig, maar die worden al vrij snel zélf de hulpvrager.”
Ieneke: “Wanneer we een hulpvraag binnen krijgen, maken we een afspraak met iemand. We schatten dan in wat de vraag is, of zelfs de vraag áchter de vraag. Daarna gaan we op zoek naar iemand die het in kan vullen. Soms lukt dat niet, dan zetten we het breed uit onder alle vrijwilligers en wordt het alsnog opgelost. Soms zetten we iets op de tamtam, een facebookpagina van Dalen, of op de website www.samendalen.nl.
We hebben in de afgelopen maanden zo’n twintig hulpvragen gehad, in zeer diverse categorieën. We gaan met vrijwilligers naar de mensen toe om te kijken of er een klik is. Dat vinden we erg belangrijk. Wanneer we iemand hebben gevonden, gaan we na drie maanden monitoren om te zien hoe het gaat. Is er geen klik dan gaan we daar iets aan doen.
“Het is prachtig om te zien hoe een vrij eenvoudige hulpvraag zich tot zoiets ontwikkelt.”
Laatst had ik een gesprek bij een dame van 88 jaar. Ze had gevraagd of iemand af en toe het blad uit de dakgoten kon halen. Ze vertelde aan de vrijwilliger dat ze regelmatig met de trein op bezoek gaat bij haar dochter in Hilversum. De man verbaasde zich hierover, en bood aan haar daarmee te helpen. Hij neemt haar nu regelmatig mee wanneer hij naar het Westen moet, zet haar af in Hilversum en haalt haar later weer op. Het is prachtig om te zien hoe een vrij eenvoudige hulpvraag zich tot zoiets ontwikkelt. Die mevrouw vindt het zo fijn dat ze hem heeft, want ze mag hem altijd bellen als er iets is. Echt een succesverhaal. En dat is precies waar je op hoopt.”
Niet op de stoel van de professional
Henk: “Wij vullen een gat. En dat is ook de bedoeling, het is zelfs verankerd in de definitie van ons initiatief. We zitten niet op de stoel van de professional, maar daar waar het kan, en waar we geschikt voor zijn, proberen we het in te vullen. We hebben een signalerings-, maar ook een bemiddelingsfunctie. Omgekeerd net zo, de praktijkondersteuner van de huisarts kan ons ook inschakelen. Vaak zijn het niet zulke ingewikkelde vragen. Zo hebben we een mevrouw geholpen die iemand zocht om wekelijks een potje mee te schaken. En iets als huiswerkbegeleiding zou er ook tussen passen. We hebben er een vrijwilliger voor!”
Nieuwe vormen van naoberschap
Henk: “Wij zouden onze aanwezigheid graag nog meer in het dorp willen laten zien. We zijn goed vindbaar op internet, maar onze naam zichtbaar in het dorp is nog beter. En dan op een manier die bij ons past. Het naoberschap is er wel in Dalen, maar wij willen graag inhoud geven aan het ‘nei’. Het staat niet alleen voor een nieuw initiatief, maar ook voor een ‘nieuw’ naoberschap. We hopen op deze manier ook andere mensen aan te spreken, het moet namelijk in deze tijd passen. Niet praten maar doen, zichtbaar zijn en praktische uitvoering handen en voeten geven. Dat is heel essentieel. En dat op een iets andere manier dan in het verleden. Niet alleen door je buurman. Er wordt best goed voor elkaar gezorgd, maar wij proberen het te verbinden, en naar het heden te vertalen. In een maatschappij die individualiseert. Dat willen we graag uitstralen.”
Ieneke: “Het is misschien nog iets te onbekend. Misschien moeten we even van de gebaande paden af, dan ga je ook andere mensen aanspreken. We willen buurten stimuleren om naar elkaar om te kijken.”
Op zoek naar geld en middelen
Zoals gezegd wordt het initiatief gesteund door de Gemeente Coevorden, en de werkgroep heeft alle vertrouwen in de samenwerking. Ook krijgen ze positieve reacties van de ondernemers in Dalen. Omdat ze formeel nog geen stichting zijn, kunnen er geen fondsen aangesproken worden. Momenteel is er nog niet veel geld nodig, de kosten zijn minimaal vanwege de inzet van vrijwilligers.
Henk: “Maar we hebben wel wat nodig voor pr en voor de ondersteuning van onze vrijwilligers. Naast het vergoeden van een reiskostenvergoeding, is ondersteuning met middelen ook mogelijk. Bijvoorbeeld het leveren van een tablet of gereedschap zoals een hark. Verder willen we lezingen of thema-avonden gaan organiseren en daarvoor deskundigen inhuren. En per jaar een aantal bijeenkomsten organiseren en zo de vrijwilligers aan ons binden.” Ieneke: “Bij bepaalde problemen kan er dan bijvoorbeeld een thema-avond aan gewijd worden. Of de mensen breed ondersteunen door ze met elkaar in gesprek te laten gaan.”
“Verbinding, kennis en kunde”
Henk: “Verbinding, kennis en kunde zijn belangrijk. En het inbedden hoe het in dit dorp geregeld is. Dan kunnen we het laten zien naar buiten: een plezierige leefomgeving, waar goed voor elkaar wordt gezorgd.”
Plannen voor de toekomst en continuïteit
In een hele korte periode is Nei Naoberschap al uitgegroeid tot een succes. Toch zit de werkgroep niet stil, en denkt na over aandachtspunten die in de komende periode worden aangepakt.
Henk: “Tuinonderhoud is iets waar mensen snel tegenaan lopen. We doen geen groot tuinonderhoud, want we willen niet op de stoel van de hovenier gaan zitten. Voor de toekomst zouden een gemêleerd gezelschap, en wat extra mankracht voor tuinwerk mooi zijn. Daar willen we nog ruchtbaarheid aan geven. Er zijn tal van initiatieven in het dorp, waar we wellicht nog de samenwerking mee kunnen zoeken. We hebben ook gesprekken gehad met Maatschappelijk Welzijn Coevorden, daar zijn ook mensen met hulpvragen.
En het initiatief echt verankeren, dat is echt belangrijk. Onderdeel zijn van het belang van het dorp, is wezenlijk.
Bij de Kracht van de Veenkoloniën is ons initiatief heel positief beoordeeld. Maar… hoe waarborg je de continuïteit? Daar gaan we ons de komende tijd mee bezig houden. Ontwikkelen, ontwikkelen, ontwikkelen!”
Interview en tekst: Annelies Langenburg in opdracht van BOKD.
VERDER LEZEN?
Lees ook de andere artikelen in de serie Zorgzame Dorpen.