Steeds meer Drentse dorpen werken aan nieuwe vormen van naoberschap: Zorgzame Dorpen! BOKD heeft inmiddels een veertigtal dorpsinitiatieven in beeld. Zorgzame dorpen nemen verantwoordelijkheid voor de mensen in hun omgeving. In deze ‘inclusieve’ dorpen is aandacht voor nieuwe woonvormen, gezondheid, armoede, laaggeletterdheid, eenzaamheid, lief en leed en de samenhang daartussen.
BOKD wil de zichtbaarheid van de zorgzame dorpen vergroten en hun kennis vastleggen in verhalen. In het begin van de coronapandemie bleken deze dorpsinitiatieven rondom zorgen voor elkaar namelijk van grote toegevoegde waarde. Ze konden snel en adequaat hulp en ondersteuning bieden en organiseren. Kijk voor meer info op www.bokd.nl en www.drentsezorginitiatieven.nl
“We willen dat iedereen zich prettig voelt in het dorp”
De dierenarts van Wildlands, een plaatselijke historicus, IVN Natuureducatie en de wijkagent. Zomaar een greep uit het lijstje van de sprekers die in de afgelopen drie jaar te gast zijn geweest in Het Praothuus in Valthe. Wat begon als een wens om meer verbinding te creëren, is uitgegroeid tot een vaste ontmoetingsochtend in het buurthuis met een diversiteit aan activiteiten en een trouwe groep bezoekers.
Eefje Warrink en Annemieke de Waal Malefijt zijn de contactpersonen van Het Praothuus. Eefje is al 45 jaar inwoner van Valthe, Annemieke komt uit het midden van het land en woont hier sinds een paar jaar.
Eefje: “Mensen komen één keer in de veertien dagen bij elkaar in het dorpshuis, van tien tot twaalf. We gaan dan koffiedrinken en even gezellig kletsen. Daarna wordt er iets georganiseerd naar behoefte. We doen spelletjes zoals koersballen of in de zomer jeu de boules. En regelmatig komt er een gastspreker. Zoals iemand uit de omgeving die iets vertelt over vroeger. Hoe het hier in het veen was, dat vinden mensen leuk om te horen. Onlangs was er de wijkagent, dat was heel laagdrempelig. Hij vertelde over van alles en er kwamen heel veel vragen. Mensen voelden zich heel erg op hun gemak. Maar we spelen ook in op de seizoenen en maken bijvoorbeeld samen paas- of kerststukjes. We willen graag zowel mannen als vrouwen aanspreken, ook voor de diversiteit. Er komen iedere keer zo’n 20 mensen. Sommigen komen iedere keer, anderen wanneer iets hun interesse heeft.
Het begon met een dorpsenquête
“We zijn begonnen vanuit Plaatselijk Belang Valthe. Eigenlijk begon het drie jaar geleden met een dorpsenquête. Er werd gevraagd naar het welbevinden in Valthe. Daaruit kwam naar voren dat veel mensen meer behoefte hadden aan onderling contact en aan meer culturele activiteiten. Plaatselijk Belang heeft toen een aantal commissies ingesteld, met bepaalde gebieden: groen, duurzaamheid, sociaal domein, straat en inrichting. Ik zat in de commissie ‘sociaal’ en daarin bedachten wij dat we graag iets wilden organiseren voor dorpsgenoten. Zo kwamen we op Het Praothuus. Later is Annemieke erbij gekomen, toen is het verder uitgebouwd. Maar voordat het zover was… hebben we een hoop vergaderd! “
Aanbellen voor een praatje
Annemieke: “Om aandacht te vragen voor ons initiatief zijn we in het begin gaan flyeren door het hele dorp. En nu publiceren we vooral in de dorpskrant, die wordt hier goed gelezen. Wanneer er nieuwe mensen komen wonen, bellen we even aan voor een praatje. Maar we zijn dus gewoon gestart. Zonder subsidie, zonder geld te vragen. Het dorpshuis wilde een eerste aanzet geven, zodat mensen niet voor de koffie en thee hoefden te betalen. Sinds de zomer van 2021 vragen we een kleine bijdrage.
“We zijn dus gewoon gestart. Zonder subsidie, zonder geld te vragen”
Afgelopen jaar is het College van B en W op bezoek geweest in Valthe. Plaatselijk Belang heeft verschillende verenigingen en ook ons gevraagd om iets te vertellen. Wij werden na afloop door wethouder Trip geattendeerd op de subsidie ‘Frisse Start’. Dat hebben we aangevraagd en ontvangen. Eerder dit jaar hebben we ook een subsidie gekregen, het is fijn om wat ruimte te hebben. We kunnen nu bijvoorbeeld een onkostenvergoeding geven aan een gastspreker.
We vallen onder de stichting van het dorpshuis, wij zijn er een onderdeel van. Het dorpshuis wordt beheerd door een bestuur, en vraagt subsidies aan. Het dorpshuis heeft personeel in dienst, maar wij hoeven geen huur te betalen.”
Hulp van professionele organisaties
Heel prettig bij het opstarten van dit initiatief was de hulp die de commissie kreeg bij het uitwerken van de plannen. Zoals van Buurtzorg. Eén van hun wijkverpleegkundigen, Meike Klaassens, was als dorpsbewoner betrokken. Ze wist vanuit haar werk al veel van de lokale problematiek. Buurtzorg heeft haar voor een jaar lang voor een aantal uren per week beschikbaar gesteld. Welzijnsorganisatie Andes heeft meegedacht over de plannen die de initiatiefnemers op papier hadden gezet. En later, in 2021, heeft Daphne Wiebing van de BOKD hulp geboden en advies gegeven bij het begeleiden van een subsidieaanvraag; ‘eenzaamheid na corona’.
Vaste groep vrijwilligers
Annemieke: “Het plan sprak mij enorm aan, ook vanuit mijn achtergrond in de sociaal maatschappelijke dienstverlening, en vandaar dat ik ben aangehaakt. We hebben een vaste groep van tien vrijwilligers, acht personen daarvan denken mee en organiseren de activiteiten. Wanneer ze op vakantie gaan, moet dat gewoon kunnen, en dan is het fijn dat een ander het overneemt. Gemiddeld komen we één keer in de drie maanden bij elkaar en maken we een programma voor het komende halfjaar. We bespreken onderwerpen, en maken direct een lijst met vrijwilligers. We zijn als commissie met drie personen en regelen samen het ‘wie wat waar en wanneer’. Eefje publiceert maandelijks onze activiteiten in de dorpskrant.”
Eefje: “We waren er in het begin iedere keer zelf bij op de donderdagochtenden. Maar dat was bijna niet meer te doen. We voelden en voelen ons nog steeds heel verantwoordelijk. Maar inmiddels is de groep zo ervaren dat wij er niet meer iedere keer zelf bij hoeven te zijn.”
Annemieke: “De vrijwilligers krijgen zelf ook energie van het voorbereiden en uitvoeren. Mensen zien in dat het werk wel meevalt. Het wordt door iedereen gedragen en het loopt heel goed.
“Dorpsbewoners hebben een netwerk nodig”
Meer sociale cohesie in het dorp
Op de vraag of Het Praothuus effect heeft, hoeven de dames niet lang na te denken.Eefje: “Dorpsbewoners hebben een netwerk nodig. Als je geen werk hebt, veel binnen zit en minder contacten hebt, is het beter dat je meer mensen kent in het dorp. En mensen vinden het ook gewoon leuk om even bij elkaar te zitten. Ze hebben daar anderen leren kennen en ze letten op elkaar.
We hebben in Valthe een appartementencomplex, de Valther Schans, en daar woont een mevrouw die weer andere bewoners meeneemt. Ze is een soort ambassadeur voor ons. Wanneer er iemand afwezig is, valt het haar direct op. En dat wil je bereiken, het omzien naar elkaar en meer cohesie in het dorp.”
Corona gooit roet in het eten
Annemieke: “Natuurlijk hebben ook wij last van de coronapandemie. Zo hadden we een uitgebreide sinterklaasviering voorbereid, maar we hebben het toch afgelast. We durfden het niet aan want het is een kwetsbare groep. Mensen vonden het zo jammer, ze hadden er zo’n zin in. Maar dat gaf ons wel de bevestiging dat we goed bezig waren.” Eefje: “De mensen zijn zelf ook voorzichtig, niet iedereen wil komen. Ook het kerststukjes maken gaat dit jaar niet door.”
In de toekomst ook aandacht voor jongeren
Annemieke: “Er is ons gevraagd of we eenzaamheid onder jongeren mee wilden nemen in onze plannen. We hebben kortgeleden contact gezocht met de basisschool, en hebben dit voorgelegd. De school was heel enthousiast. Er staat nu in juni op het programma dat de kinderen iets gaan doen in Het Praothuus. Daar heb ik van geleerd dat je op deze manier ouderen met kinderen in contact kunt laten komen.”
Eefje: “Ook gaan we promoten om meer te bewegen. We hebben contact gezocht met de plaatselijke speeltuinvereniging. We willen bijvoorbeeld bankjes neer laten zetten zodat ouderen er kunnen zitten en genieten van spelende kinderen. Maar ook paadjes aanleggen waar mensen met de rollator langs kunnen lopen.”
Praothuus bereikt nieuwe doelgroepen
Valthe is een actief dorp, met een levendig verenigingsleven. Zo is een groep bezig met de herbouw van de Valtherschans, de verdedigingswerken die hier ooit hebben gelegen. Er zijn in het dorp een hoop activiteiten. Met het Praothuus wordt ook een doelgroep bereikt die misschien niet ergens anders bij betrokken is. Eefje: “We willen dat iedereen zich prettig voelt in het dorp en dat er wat te doen is. En we kijken of we -afhankelijk van budget- er een keer erop uit kunnen met de mensen. De boswachter van Bargerveen vertelde eens zo enthousiast over zijn werk, daar zouden we graag eens komen kijken. Het lijkt ons leuk om met mensen die er bijna nooit uit komen, op stap te gaan. We hebben geen grootse plannen, we willen gewoon hiermee doorgaan.”
Interview en tekst: Annelies Langenburg in opdracht van BOKD.
VERDER LEZEN?
Lees ook de andere artikelen in de serie Zorgzame Dorpen.