Goed oud worden in je eigen dorp

“In onze buurt doet iedereen mee – ook de mensen met geheugenverlies. Als je weet dat iemand kampt met geheugenverlies, kun je daarmee rekening houden en daar naar handelen. Samen hebben we uitgezocht wat voor onze buurt werkt. Ook de mensen met geheugenverlies en hun partner of familie hebben meegedacht. ‘In de maande doen’, zeggen we ook wel in ‘t Drents. Omkijken naar elkaar – soms heel praktisch zoals samen het vuilnis buiten zetten maar ook door even een babbeltje te maken. Het belangrijkste is: betrokkenheid. Dat we van mekaar weten dat we naar elkaar omkijken – ook naar de mensen met dementie.”

Iedereen mag er zijn, hoor je vaak. Dit betekent naar ons idee dat iedereen kan meedoen in de samenleving – met respect voor ieders talenten en beperkingen! Als we inzoomen op mensen met dementie dan zijn zij niet meer vreemd en wordt dementie niet alleen als ziekte gezien. We gaan immers uit van de mogelijkheden van mensen. Eigen keuzes maken en zeggenschap houden, zijn hierbij belangrijke waarden. Het houdt echter niet op bij het omgaan met dementie: een dorp dat hiermee bewust omgaat, zal ook anders gaan kijken naar het omgaan met beperkingen zoals parkinson of een onderwerp als vereenzaming.

dorpsplannen – samen voor dementievriendelijk Drenthe

Op deze pagina vind je informatie hoe je zelf aan de slag kunt gaan en lees je voorbeelden wat andere dorpen doen:

1. Paragraaf 1 – Goed oud worden in je eigen buurt of dorp
2. Paragraaf 2 – Wat kunnen buurten of dorpen zelf doen?
3. Paragraaf 3 – Wat doen andere dorpen (inspiratie)?
4. Paragraaf 4 – Wat gebeurt in Drenthe en wie werken samen?
5. Paragraaf 5 – Nader bekeken – Odensehuis – een vrij inloophuis

Paragraaf 1 – Goed oud worden in je eigen buurt of dorp

De verbinding met de eigen buurt en woonomgeving is essentieel. Vanuit het dorp of de buurt bieden inwoners samen een helpende hand – begrip! Hoe we dat voor elkaar krijgen? We helpen buurten en dorpen om een eigen dorps- of buurtplan te maken. Dit doen we vanuit de vraag: “Hoe kunnen we goed oud worden in onze buurt of ons dorp?”. De gesprekken die hierover zijn, leveren informatie op die geschikt is voor een buurt- of dorpseigen plan. Het plan is van het dorp en ontstaat in samenwerking met bijvoorbeeld dorpsbelangen, verenigingen, lokale zorgverleners en welzijnswerk.

Wil je graag met elkaar in gesprek komen over ‘Goed oud worden in je eigen buurt of dorp?’, bekijk dan eens de praatplaten die we hebben gemaakt. Zij zijn bedoeld om het gesprek op gang te brengen en je ziet waar je informatie over thema’s kunt vinden:
– flyer over in gesprek komen over ‘goed oud worden en dementievriendelijk zijn‘
– praatplaat 1: wat is dementie?
– praatplaat 2: wat is goed oud worden?
– praatplaat 3: netwerken in en om het dorp?
– praatplaat 4: wat kunnen we doen als samenleving?

Paragraaf 2 – Wat kunnen buurten en dorpen zelf doen?

In veel dorpen wordt nagedacht over de manier waarop in hun dorp het omkijken naar elkaar behouden kan blijven: ‘Hoe kunnen we goed oud worden?’. Er ontstaan nieuwe vormen van naoberschap: Zorgzame dorpen!

Voor en door het dorp
Zorgzame dorpen nemen verantwoordelijkheid voor de mensen in hun omgeving. In deze ‘inclusieve’ dorpen is aandacht voor zorgen voor elkaar, gezondheid, lief en leed, armoede, eenzaamheid en de samenhang daartussen. Vanuit een brede blik bekeken en inzoomend op onderwerpen die voor het dorp van belang zijn. Zoals bijvoorbeeld dementievriendelijk zijn.
Het aanbod loopt uiteen van burenhulpdiensten, samen eten, vervoer, nieuwe woonvormen tot een zorgcoöperatie. Vaak in samenspel met professionele organisaties en overheden. Maar: het eigenaarschap ligt bij het dorp!

Zelf aan de slag?
Wil je zelf aan de slag met een inclusief dorpsplan? Gebruik dan de praatplaten en flyer zoals onder paragraaf staan genoemd.

Netwerk Dementie Drenthe – Rika Roffelsen:

“Leed is niet altijd zichtbaar. Je kunt niet aan de buitenkant van een mens zien of hij/zij zich verdrietig, eenzaam of ongemakkelijk voelt. Dit geldt ook voor mensen met dementie. Er is een gedicht dat dit treffend verwoordt: dat je leed niet altijd ziet, is waar eenzaamheid ontstaat, onzichtbaarheid betekent niet, dat het goed met iemand gaat.”

Paragraaf 3 – Wat doen andere dorpen (inspiratie)?

In Diever en Nijeveen zijn de dorpsbelangenorganisaties, welzijnswerk, verenigingen, gemeente en zorgpartners de uitdaging aangegaan om op zoek te gaan naar het antwoord op de vraag: “Hoe kun je goed oud worden in je eigen dorp, en wat voor plan hoort daarbij?”. Al snel bleek dat starten met het ophalen van “losse” antwoorden bij inwoners niet volstaat. Eerst moest er instemming zijn van alle lokale partners, zodat zij ook betrokkenheid hebben bij het vraagstuk, en de behoeftes van inwoners ook kunnen koppelen aan hun eigen verantwoordelijkheden en doelen. Ook bij zorgaanbieders moet “het kwartje vallen”; anders kijken naar omzien naar elkaar vraagt vaak ook een meebewegende rol van de zorgaanbieder. Hiermee is het traject van een dorpszorgplan geen eitje: voor een goed plan kost het tijd en energie om een breed gedragen discussie in het dorp te krijgen. Tijdens dit proces komen inspirerende verhalen naar voren maar ook serieuze problemen. 

Er zijn meerdere manieren om met dit thema aan de slag te gaan. Kijk wat het beste past bij jullie dorp. Vind je dat het extra aandacht verdient dan kun je een dorpszorgvisie opzetten. Wil je praktisch aan de slag? Bekijk dan wat jullie dorp als eens eerder heeft genoemd over dit onderwerp (bijvoorbeeld in de dorpsvisie) en bedenk in samenwerking met bijvoorbeeld dorpsbelangen en welzijnswerk wat een volgende stap kan zijn voor jullie dorp. Een paar inspirerende voorbeelden vind je hier:

• Dorpsinitiatieven op het gebied van zorgzaam zijn (BOKD)
• Geluk is… iedereen doet mee – dorpen en wijken leefbaar – vrijwilligers aan zet (Welzijn MensenWerk)

Paragraaf 4 – Wat gebeurt er in Drenthe en welke (vrijwilligers)organisaties werken samen

Netwerk Dementie Drenthe, Stichting Odensehuizen Meppel Westerveld, Alzheimer Nederland afdeling Drenthe, BOKD en Welzijn Mensenwerk hebben elkaar gevonden met een gedeelde visie op het omgaan met dementie of geheugenverlies. De gemeenten Meppel en Westerveld ondersteunen

• Een netwerk – Netwerk Dementie Drenthe
  Het netwerk ondersteunt iedereen die in welke vorm dan ook te maken heeft met dementie en op zoek is naar informatie, de juiste zorgverlening of activiteiten.

• Een vrij inloophuis – een Odensehuis – Stichting Odensehuizen Meppel Westerveld
  Ter ondersteuning van mensen met geheugenverlies en/of hun omgeving, zijn er Odensehuizen in Havelte en Meppel voor ontmoeting en een plek waar iedereen mee kan doen.

• Delen van kennis – Alzheimer Nederland afdeling Drenthe
  De afdeling Drenthe organiseert verschillende activiteiten voor mensen met dementie en hun naasten en wijst de weg naar hulp in hun omgeving. Zo zijn er Alzheimer Cafés (bijeenkomsten) in Drenthe.

• Werken vanuit buurt- en dorpsgemeenschappen – BOKD
  Voor Drentse dorpen en dorpshuizen. Een maatschappelijke organisatie die zich inzet voor een vitaal en leefbaar Drenthe.

• Iedereen doet mee in onze samenleving – Welzijn Mensenwerk
  Iedereen telt mee. Vanuit de dorpen, wijken en buurten verbindt Welzijn Mensenwerk inwoners en organisaties met elkaar.

Geleerde lessen - Samen voor dementievriendelijk Zuidwest Drenthe
Sinds januari 2022 werken de bovenstaande organisaties samen op het thema ‘samen dementievriendelijk worden’. Het afgelopen jaar hebben we een aantal lessen geleerd. Welke dat zijn, lees je hier:

- Dorpen zijn niet bezig met thema dementie; het lijkt een individueel probleem en de oplossing / aanpak wordt bij professionele zorg gelaten.
- Dorpen denken vaak in losse activiteiten; ontwikkel een visie op ouder worden in je dorp.
- Systeemwereld en leefwereld zijn nog te vaak gescheiden werelden.
- Breng het lokale netwerk (verenigingen, ondernemers, organisaties) in beeld en versterk elkaar door samenwerking.
- Zoek naar een duurzame ondersteuning / financiering van je initiatief.
- Breng de maatschappelijke waarde in beeld, zowel naar gemeente en zorgpartijen als naar je eigen inwoners.
- “je bent welkom en je doet er toe”

Wat we kunnen beamen – omdat we dit ook tegenkomen in onze omgeving:
- Werk en denk vanuit de kracht van de gemeenschap: de positieve energie die vrijkomt als mensen elkaar helpen om hun doelen te bereiken door hun middelen te delen (van NLZVE)
- Zie bewonersinitiatieven (in welzijn, zorg en wonen) als een onmisbare schakel in het duurzaam organiseren van de zorg voor onze kwetsbare medemens (van NLZVE) Nederland Zorgt voor Elkaar

Henny Volman – Alzheimer NL afdeling Drenthe:

“Naast training bereiken we bewustwording over dementie ook via de belangenbehartigers. Op gemeentelijk niveau nemen we deel aan werkgroep-overleggen. Tijdens deze overleggen sporen we o.a. aan om trainingen te volgen. De trainingen zijn geschikt voor vrijwilligers maar ook voor welzijnsmedewerkers. In de trainingen staan we stil bij het herkennen van signalen bij dementie of wegwijs maken richting de casemanager.”

Paragraaf 5 – Nader bekeken ‘vrij inloophuis – Odensehuis’

Een Odensehuis is een ontmoetingsplek met informatie en advies voor mensen met geheugenproblemen en (beginnende) dementie, mantelzorgers en hun familie en vrienden. Het is een laagdrempelig vrij inloopcentrum van, voor en door mensen met geheugenproblemen, mantelzorgers en vrijwilligers. Iedereen is welkom!

Het Odensehuis biedt een stem aan mensen met geheugenproblemen en ook aan de mantelzorgers. Het is een veilige plek, naast hun eigen woonomgeving, waar ze zich’ thuis’ kunnen voelen. Ook mantelzorgers kunnen in een Odensehuis steun vinden bij lotgenoten en deelnemen aan gespreksgroepen. De participanten (mensen met geheugenproblemen, mantelzorgers en vrijwilligers) leveren een bijdrage aan het draaiende houden van het Odensehuis. Het Odensehuis is een vrijwilligersorganisatie met één beroepskracht die een coördinerende, stimulerende en adviserende taak in het geheel heeft. Het Odensehuis draagt er sterk aan bij dat mensen met geheugenproblemen op een plezierige manier kunnen blijven deelnemen aan de samenleving.

Andere vormen van ontmoetingspunten

• In MFC De Spil in Gasselternijveen is een dorpshuiskamer: waar men elkaar kan ontmoeten en een gezamenlijke maaltijd kan gebruiken.
• SOD (Stichting Ouderenbeleid Dwingeloo) in Dwingeloo organiseert in dorpshuis Over Entinghe tal van activiteiten waaronder een koffie-inloop.
• In Vledder is Naobuur opgericht om een brug te slaan tussen de burgers en alle zorg instanties. Zij organiseren tal van activiteiten.