Eenzaamheid als taboe
Eenzaamheid is een lastig thema. We hebben het er over het algemeen niet graag over. Voel jij je eenzaam, dan schaam je je misschien om daarover te delen. Toch is het een veelvoorkomend probleem in Nederland. Wij hopen dat steeds meer dorpen de stap zetten om het taboe van eenzaamheid te doorbreken.
Drie succesfactoren om met eenzaamheid aan de slag te gaan
Wat zijn nu de dingen die er echt toe doen als je met eenzaamheid in je dorp aan de slag wil?
Onze partnerorganisatie Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA-bewoners) deelde met ons 3 belangrijke inzichten naar aanleiding van het project Betrokken Buurten. BOKD heeft de 3 succesfactoren voor jullie op een rij gezet.
1. Bijdragen in jouw dorp
Met regelmaat organiseren initiatieven ontmoetingen in het dorp, bijvoorbeeld door gezamenlijk te eten op een vast moment in de maand. Niet alleen het samen eten draagt bij aan een verminderd gevoel van eenzaamheid. Juist ook het zelf kunnen bijdragen aan een activiteit helpt je onderdeel te voelen van een dorpsgemeenschap. Dat maakt vaak dat je je minder eenzaam voelt. Je doet namelijk echt mee en mensen realiseren zich dat ze nog heel veel dingen kunnen. Het kan ook helpen om jouw dorpsgenoot net even een steuntje in de rug te geven om een stap te zetten iets bij te dragen. Geef daarin ook ruimte aan jouw dorpsgenoten om hun bijdrage op eigen wijze vorm te geven.
Leuk feitje: Lansz (Langzaamaan naar samen zijn) organiseert in de weekenden wandelingen in Drenthe voor alleenstaanden, weduwe en weduwnaren. Mogelijk iets om in jouw dorp ook mee aan de slag te gaan of te vermelden in het dorpskrantje?
2. Het thuisgevoel creëren
In veel dorpen is het dorpshuis hét thuis van het dorp. Er komt een vaste groep bewoners naar het dorpshuis om samen een kop koffie of thee te drinken. Een warm welkom creëren voor inwoners, dat is waar het om draait. Je wilt dat mensen graag komen en dat zij gemakkelijk hun verhaal delen. Kortom: een toegankelijke plek in het dorp organiseren waar mensen zich veilig en prettig voelen, dat draagt bij aan een echt thuisgevoel. Dat thuisgevoel zorgt er dikwijls weer voor dat mensen zich minder eenzaam hoeven te voelen.
3. Wees open en heb oog voor je buren
Het is fijn als je in een buurt woont waar je elkaar kent en aandacht hebt voor elkaar. Veel dorpsbewoners vinden dat je niet de deur bij elkaar hoeft plat te lopen, maar het is wel prettig als je een idee hebt wat er bij de ander leeft. Even iets regelen voor je buren of écht contact leggen zorgt ervoor dat jouw buurman of buurvrouw zich gezien voelt. Dat geeft een prettig gevoel. We vragen vaak niet direct aan mensen of zij zich eenzaam voelen, daar zit ook een stuk schaamte op. Wel vinden we het fijn als er om ons gedacht wordt. Even wat extra aandacht voor jouw buurvrouw die alleen woont is fijn.
Leuk feitje: Dorpscoöperatie De Brug in Gasselternijveen organiseerde een initiatief om mensen, die zich eenzaam voelen een steuntje in de rug te geven. Om niemand over te slaan mocht iedere inwoner aangeven dat zij graag een gebakje met bezoekje zou willen ontvangen. Daarnaast werd de oproep gedaan aan inwoners om iemand die je kent in het dorp een gebakje langs te brengen. Lees hier ‘Gebakje prikken tegen eenzaamheid’. Ook kun je hun huis-aan-huis brief downloaden met de uitnodiging aan alle inwoners om deel te nemen aan de actie: een bakkie met een gebakkie.
Betrokken buurten in Drenthe
Met Elkaor in 2e Exloërmond
In 2021 deden drie dorpen in Drenthe mee aan het project Betrokken Buurten tegen eenzaamheid. BOKD begeleidde het proces in deze dorpen. Wij zijn benieuwd naar hoe het nu gaat in de dorpen. De dorpen 2e Exloërmond en Valthe delen hun verhaal.
Het initiatief Met Elkaor in 2e Exloërmond loopt al een tijdje. Iedere donderdagmorgen komen dorpsbewoners bij elkaar om met elkaar een kopje koffie te drinken en er is een activiteit. Met Elkaor ontstond in 2019 en werd in samenwerking met ‘ons dörpshuus’, het Sociaal Team en Buurtzorg opgestart. Het idee is laagdrempelig: dorpsgenoten ontmoeten elkaar en iedereen is welkom. Ondanks het project Betrokken Buurten heeft corona wel roet in het eten gegooid. Na corona was het moeilijk om weer op het oude bezoekersaantal van 20 deelnemers te komen. Ondanks dat het verschilt per week hoeveel mensen er komen, blijven inwoners vaak de hele ochtend en soms ook de middag gezellig kletsen met elkaar. Na de koffieochtend van 10.00 tot 12.00 uur, blijven mensen lunchen en de ouderengym om 13.00 uur zorgt dan voor een nieuwe dynamiek in het gezelschap. Henk Jongsma vertelt dat het voor inwoners van 2e Exloërmond blijkbaar moeilijk is om over een drempel te stappen. Als mensen eenmaal deelnemen aan Met Elkaor dan ziet hij dat mensen heel openhartig zijn en dat er een groot gevoel van veiligheid is binnen de groep. Toch is eenzaamheid niet gemakkelijk op te lossen. Je kunt iets aanbieden in het dorp, maar het blijft ingewikkeld om iedereen te bereiken. De belangrijkste tip die Henk meegeeft is dat je geen stempel moet plakken op het begrip eenzaamheid. Je komt om te ontmoeten en dan maakt het niet uit welke achterliggende behoefte daarbij zit.
Praothuus in Valthe
Na coronatijd wilden de initiatiefnemers van het Praothuus; Eefje en Annemieke het contact en de gezelligheid in het dorpshuis weer aanzwengelen. Het project Betrokken Buurten was een van de aanleidingen om weer nieuw leven te blazen in het initiatief. Sinds een jaar of twee loopt het Praothuus weer als een tierelier en zijn de dames heel tevreden over het resultaat. Om de week wordt er op donderdagochtend van 10.00 tot 12.00 uur het Praothuus georganiseerd: Een laagdrempelige inloop voor Valthenaren waar gezamenlijk informatie met elkaar wordt uitgewisseld onder genot van een kop koffie of thee. Zo’n 9 vrijwilligers en de twee coördinatoren dragen bij aan het succes van het initiatief en de sfeervolle setting. Inmiddels komt een vaste groep tussen de 20 en 25 mensen naar het dorpshuis om elkaar (beter) te leren kennen of het eigen sociale netwerk te vergroten.
Mensen denken al gauw dat een koffieochtend in het dorp alleen bedoeld is voor mensen die eenzaam zijn. Dat is niet zo. Je wilt juist dat mensen blij worden van het contact met dorpsgenoten en dat ze met nieuwe inspiratie of inzichten naar huis gaan.
De gesprekken tijdens het koffiemoment zijn heel divers, alles komt op tafel. Ook als er een overlijden is of ziekte. Het Praothuus is bij uitstek een plek waar mensen naar elkaar omzien. Wanneer het even niet zo goed gaat met de buurman of buurvrouw, wordt er om hem of haar gedacht. Dat gebeurt in vertrouwen. Ook bij overlijden van iemand stuurt de groep een kaartje of een bloemetje om de mensen om wie het gaat een hart onder de riem te steken. Naast dat lief en leed wordt gedeeld, worden er ook informatieve- en inspiratie bijeenkomsten georganiseerd op de donderdagochtenden.
Eefje en Annemieke vinden het belangrijk dat het verhaal van de genodigde spreker aansluit bij de behoefte van de Valthenaren. “Als je iets organiseert voor je dorpsgenoten dan probeer je uit te vogelen wat mensen aanspreekt, waar ze door geraakt worden”, zegt Annemieke. Een activiteit moet toegankelijk en laagdrempelig zijn voor zowel mannen als vrouwen. Af en toe organiseert het Praothuus ook leuke uitjes voor de deelnemers. Zo zijn zij onlangs naar het cultuurhistorisch en streekmuseum Museum Collectie Brands gegaan.
Met de school heeft het Praothuus inmiddels een goede samenwerking. Ieder jaar komen de schoolkinderen van groep 5 en 6 langs met een eigen programma in het dorpshuis. In januari gaat het Praothuus op bezoek bij de school. Kortom: er is volop verbinding tussen jong en oud. Iedereen mag meedoen.
Toolkit betrokken buurten
LSA-bewoners ontwikkelde een toolkit betrokken buurten. De toolkit helpt om met jouw bewonersinitiatief te bouwen aan een betrokken buurt en eenzaamheid te verminderen. Zes manieren vormen onderdeel van de toolkit.
Voor meer informatie over de toolkit op onze website? Lees hier meer over initiatieven rondom eenzaamheid.